Czasy biblijne

Czasy biblijne

  •   Historia - Czasy biblijne
  • 10/5/2011
  •  
     
    ​
     
     
  •  

  • Patriarchowie

  •  
    Początki udokumentowanej historii Żydów sięgają 4000 lat wstecz (ok. 1700 p.n.e.) i dotyczą patriarchów − Abrahama, jego syna Izaaka i wnuka Jakuba.
     
    Dokumenty pochodzące z okresu 2000–1500 lat p.n.e. odkryte w M ezopotamii, potwierdzają opisy wędrownego trybu życia plemion, które odnajdujemy w Biblii. Księga Rodzaju zdaje relację z opuszczenia przez Abrahama kraju Ur, rządzonego przez Chaldejczyków, i jego wędrówki do Kanaanu, dokąd został wezwany, by zebrać lud wierzący w jednego Boga.
     
    Kiedy w Ziemi Kanaan zapanował głód, Jakub (Izrael) i jego 12 synów wraz z rodzinami osiedli w Egipcie, gdzie ich potomkowie zostali sprowadzeni do roli niewolników i zmuszeni do pracy.

  • Wyjście i Osiedlenie

  •  
    Po czterystu latach zniewolenia Izraelici zostali wyzwoleni przez Mojżesza. Biblia opisuje, jak Mojżesz został wybrany przez Boga, aby wyprowadzić swój lud z Egiptu z powrotem do Ziemi Izraela, obiecanej jego pradziadom. Podczas czterdziestoletniej tułaczki na pustyni Synaj, która pozwoliła przekuć plemiona w Naród, Żydzi otrzymali Torę (Pięcioksiąg) zawierającą 10 przykazań i stanowiącą podstawę ich monoteistycznej wiary.
     Rzeźba Mojżesza dłuta Michała Anioła

    Exodus z Egiptu (ok. 1300 p.n.e.) pozostawił trwałe piętno na narodowej pamięci Żydów i jest po dziś dzień uniwersalnym symbolem wyzwolenia i wolności. Co roku, świętując Pesach, Szawuot (Zielone Świątki), Sukkot (święto Namiotów, Kuczki) Żydzi wspominają tamte wydarzenia.
     
    W ciągu kolejnych dwustu lat Izraelici podbili większość Ziemi Kanaan i zajęli się uprawą roli oraz rzemiosłem, krzepnąc społecznie i gospodarczo. Czasy względnego spokoju przeplatały się z okresami wojny. Gromadzono się wówczas wokół przywódców zwanych sędziami, wybieranych spośród ludu ze względu na zdolności polityczne i doświadczenie w walce.
     
    W obliczu zagrożenia ze strony Filistynów (żeglarskiego ludu z Azji Mniejszej, który osiedlił się na wybrzeżu Morza Śródziemnego) taka plemienna organizacja wykazywała nieuniknione słabości. Potrzebny był władca, który zjednoczyłby plemiona i zapewnił trwałość rządów poprzez dziedziczenie.

  • Królestwo Izraela

  •  
    Panowanie pierwszego króla Saula (ok. 1020 p.n.e.) stanowi pomost między luźną organizacją plemienną a potężną monarchią utworzoną przez jego następcę, Dawida.
     
    Królestwo Dawida (ok. 1004–965 p.n.e.) stało się ważną siłą w regionie, nie tylko dzięki pomyślnym ekspedycjom militarnym, ale też umiejętności zawierania sojuszy z okolicznymi państwami. Po ostatecznym pobiciu Filistynów jego władza rozciągała się od Morza Czerwonego i granic Egiptu po brzeg Eufratu. Dawid zjednoczył 12 plemion Izraela, ustanowił instytucję monarchii, a centrum życia narodowego uczynił swoją stolicę, Jerozolimę. Tradycja biblijna opisuje króla jako muzyka i poetę, przypisując mu autorstwo licznych psalmów.
     
    Po Dawidzie tron objął jego syn Salomon (ok. 965–930 p.n.e.), który wzmocnił jeszcze państwo. Dzięki sojuszom z okolicznymi władcami i politycznym małżeństwom Salomon zapewnił Izraelowi pokój i wprowadził go do grona największych ówczesnych potęg. Rozwinął handel zagraniczny, a także wydobycie miedzi i wytop metali. Wybudował wiele nowych miast, inne zaś ufortyfikował i rozbudował. Ukoronowaniem osiągnięć króla była świątynia w J erozolimie, która stała się ośrodkiem religijnego i politycznego życia narodu. Tradycja biblijna przypisuje Salomonowi autorstwo Księgi Przysłów oraz Pieśni nad Pieśniami. 

  • Okres podzielonej monarchii

  •  
    Końcówka panowania Salomona została naznaczona niezadowoleniem części ludności, zmuszonej ponosić koszty realizacji ambitnych planów władcy. Co więcej, faworyzowanie jego własnego plemienia wzmacniało antagonizmy i separatystyczne dążenia pozostałych grup. Po śmierci Salomona (930 p.n.e.) bunt dziesięciu północnych plemion doprowadził do podziału państwa na królestwo Izraela na północy i królestwo Judy na południu, na terytorium plemion Benjamina i Judy.
     



    W ciągu ponad dwustu lat istnienia królestwa Izraela ze stolicą w Samarii rządziło nim 19 królów. Królestwo Judy przetrwało czterysta lat, a władzę w Jerozolimie sprawowało 19 kolejnych potomków króla Dawida.
     
    Ekspansja imperiów asyryjskiego i babilońskiego przyniosła kres najpierw Izraelowi, a po nim Judzie. Królestwo Izraela zostało podbite przez Asyryjczyków w 722 roku p.n.e., a jego ludność wygnana i rozproszona. Ponad sto lat później, w 586 roku p.n.e., król Babilonii Nabuchodonozor II zajął królestwo Judy, burząc Jerozolimę i Świątynię oraz uprowadzając większość mieszkańców.​
     

  • Pierwsze wygnanie (586–538 p.n.e.)

  •  
    Babiloński najazd położył kres erze Pierwszej Świątyni, ale nie zerwał poczucia łączności Żydów z Krajem Izraela. Siedząc nad rzekami Babilonu przysięgali  pamiętać o swojej ojczyźnie: „Jeruzalem, jeśli zapomnę o tobie, niech uschnie moja prawica! Niech język mi przyschnie do podniebienia, jeśli nie będę pamiętał o tobie, jeśli nie postawię Jeruzalem ponad największą moją radość” (Ps 137, 5–6).
     

    Zesłanie do Babilonii, które nastąpiło po zburzeniu pierwszej świątyni (586 p.n.e.) stanowi jednocześnie początek żydowskiej Diaspory. Judaizm wytworzył religijne ramy i zasady funkcjonowania poza granicami Kraju, dzięki czemu możliwe stało się przetrwanie narodu i zachowanie żywej duchowej tożsamości.