Izraelczycy - wielokulturowe społeczeństwo
Israeli Missions Around The World Warszawa O Izraelu Izrael z bliska Izraelczycy - wielokulturowe społeczeństwo

Izraelczycy - Ludzka mozaika

  •  
    •    
    ​Fot. Rafael Ben-Ari
  •  
     
    Mieszkańcy Izraela pochodzą ze środowisk zróżnicowanych społecznie, etnicznie, religijnie i kulturowo. To nowe społeczeństwo o starożytnych korzeniach wciąż ewoluuje i unifikuje się. Spośród niemal 8 mln mieszkańców 75,4% stanowią Żydzi, 20,6% Arabowie (głównie muzułmanie), zaś na pozostałe 4% składają się Druzowie, Czerkiesi i inne wspólnoty, niewyodrębnione na podstawie religii. Społeczeństwo jest relatywnie młode, zaangażowane społecznie, religijnie i ideologicznie, przedsiębiorcze i kreatywne. Wszystko to nadaje impet ciągłemu rozwojowi.​
     
  •  

  • Społeczność żydowska

  •  
    Od czasów biblijnych Żydzi byli ludem religii monoteistycznej – judaizmu, obejmującego zarówno elementy religijne, jak i narodowe. W XVIII wieku większość Żydów mieszkała we wschodniej Europie, gdzie ograniczali się do życia w gettach, mając niewiele okazji do kontaktów ze światem zewnętrznym. W swoich wspólnotach rządzili się własnymi regułami, stosując kodeks żydowskiego prawa (Halacha), stworzony i rozwijany przez stulecia przez uczonych w piśmie.
     

















    Imigranci żydowscy z Etiopii przybywający
    w ramach „Operacji Salomon” z Addis Abeby
     
    Żydowskie społeczeństwo współczesnego Izraela składa się z Żydów praktykujących i niepraktykujących, reprezentujących szerokie spektrum postaw – od ultraortodoksyjnych po świeckie. Granice między nimi nie są wyraźne. Jeśli stopień ortodoksyjności mierzyć przestrzeganiem żydowskich praw i zwyczajów – 20% stara się przestrzegać wszystkich nakazów religijnych, 60% dokonuje pewnej selekcji w oparciu o własne wybory i tradycje etniczne, zaś 20% w zasadzie nie praktykuje. Ponieważ jednak Izrael powstał jako państwo żydowskie, szabat i wszystkie żydowskie święta zostały ustanowione dniami wolnymi od pracy. W mniejszym lub większym stopniu obchodzi je i celebruje cała żydowska populacja Izraela.
     
    Większość społeczeństwa jest laicka, preferuje nowoczesny styl życia w różnym stopniu szanując i praktykując nakazy religijne. Wśród tej większości jest dużo takich, którzy przestrzegają tradycyjnego sposobu życia dostosowanego do współczesnych realiów. Niektórzy decydują się przyłączyć do jednego z liberalnych prądów religijnych.
     
    Wśród praktykującej mniejszości wielu Żydów, zarówno pochodzenia sefardyjskiego jak i aszkenazyjskiego, łączy przestrzeganie nakazów religii z uczestnictwem w życiu społecznym kraju. Postrzegają oni współczesne państwo żydowskie jako pierwszy krok na drodze do przyjścia Mesjasza i zbawienia Żydów w Ziemi Izraela.​

  • Grupy mniejszościowe

  •  
    Prawie 2 mln ludzi, czyli ok. 24% populacji Izraela, nie jest Żydami. Chociaż określa się ich wspólnie jako arabskich obywateli Izraela, to w rzeczywistości są to różne grupy, każda z wyraźnie indywidualnymi cechami, choć przeważnie posługują się językiem arabskim. Arabscy muzułmanie to ponad 1.2 mln ludzi, z których większość to sunnici, zamieszkujący głównie w małych miasteczkach i wsiach. Ponad połowa mieszka w północnej części kraju.
     
    Beduini, również wyznający islam, należą do około 30 plemion, głównie rozsianych na rozległych terenach południa, choć część zamieszkuje także północ. Szacuje się, że jest ich około 250 tys. Kiedyś wędrowni pasterze, teraz przechodzą stopniowo od społeczeństwa plemiennego do osiadłego trybu życia i w coraz większym stopniu wchodzą na izraelski rynek pracy.
     
    Około 123 tys. arabskich chrześcijan żyje głównie w miastach, szczególnie w Nazarecie, Szfar’amie i Hajfie. Chociaż teoretycznie należą oni do wielu kościołów, większość jest związana z Kościołami Greckokatolickimi, Prawosławnymi lub Zachodnim Kościołem katolickim.

    Druzyjska starszyzna w wiosce Beit Jann (fot. Ministerstwo Turystyki)Druzowie, których jest 122 tys., zamieszkują w 22 wioskach w północnym Izraelu, tworząc odrębną grupę wyznaniową, etniczną, kulturową i społeczną. Posługują się językiem arabskim. Ich religia jest bardzo hermetyczna, Nowi wyznawcy nie są przyjmowani. Jednym ze znanych elementów ich filozofii jest takijja, która zobowiązuje do kompletnej lojalności w stosunku do rządu państwa na terenie którego mieszkają.
     
    Społeczność czerkieska liczy 4000 ludzi zamieszkujących dwie wioski na północy kraju. Choć to sunnici, nie są Arabami, nie wywodzą się z tego samego kręgu kulturowego co szeroka społeczność muzułmańska. Uczestniczą w życiu gospodarczym i państwowym, zachowując wyraźną odrębność etniczną. Nie asymilują się ani ze środowiskiem żydowskim, ani ze społecznością muzułmańską.​

  • Życie arabskiej społeczności

  •  
    Większość populacji izraelskich Arabów zamieszkuje albo w jednorodnych etnicznie miastach i wioskach w Galilei, włączając miasto Nazaret, w rejonie między Haderą i Petah Tikwą oraz na pustyni Negew, lub w mieszanych ośrodkach miejskich takich jak Jerozolima, Akka, Hajfa, Lod i Ramla oraz Jafa.
     
    Społeczność arabska w Izraelu to klasa robotnicza w państwie opartym na klasie średniej, peryferyjna grupa w wysoce scentralizowanym kraju i mniejszościowa grupa językowa wśród większości posługującej się hebrajskim. Z zasady nie poddająca się asymilacji, wyraźnie odrębna tożsamość tej społeczności jest wspierana poprzez używanie arabskiego jako drugiego oficjalnego języka w Izraelu, odrębny system szkolny dla Arabów i Druzów, arabskie massmedia, literaturę, teatr, oraz utrzymywanie niezawisłych sądów wyznaniowych, które orzekają w sprawach z zakresu stanu cywilnego.
     
    Dawne zwyczaje są ciągle częścią codziennego życia, jednak stopniowe osłabienie plemiennej i patriarchalnej władzy, obowiązkowa edukacja oraz udział w demokratycznym życiu kraju coraz szybciej wpływają na zmianę tradycyjnego światopoglądu i stylu życia. Równocześnie status arabskich kobiet w Izraelu został znacząco zliberalizowany przez prawo gwarantujące równe prawa dla kobiet, zakazujące poligamii i małżeństw dzieci.
     
    Polityczne zaangażowanie społeczności arabskiej manifestuje się udziałem w wyborach powszechnych i samorządowych. Arabscy obywatele zajmują się sprawami politycznymi i zarządzaniem w ramach własnych samorządów. Poprzez wybranych przedstawicieli w Knesecie (parlamencie Izraela) ich interesy są reprezentowane na krajowej arenie politycznej co daje im możliwość dbania o przywileje grup mniejszościowych i udział w systemie opieki społecznej.
     
    Od powstania Izraela (1948 r.) obywatele arabscy są zwolnieni z obowiązkowej służby wojskowej w Siłach Obronnych Izraela (Cahal) ze względu na ich rodzinne, religijne i kulturowe powiązania ze światem arabskim (który wystawiał Izrael na częste ataki), z uwagi na obawę ewentualnej podwójnej lojalności. Z drugiej strony wspierana jest dobrowolna służba wojskowa i co roku niektórzy członkowie społeczności arabskiej korzystają z takiej możliwości. Od 1957 roku, na żądanie starszyzny, służba wojskowa jest obowiązkowa dla druzyjskich i czerkieskich mężczyzn. Stale rośnie również liczba beduinów zaciągających się na służbę zawodową w armii.​