Przed Marszem Prezydenci Polski i Izraela spotkali się w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu na rozmowach dwustronnych.
Prezydent RP podziękował Prezydentowi Izraela za zaproszenie na Marsz. – To dla mnie niezwykle ważne, bo jest to najtragiczniejsze wydarzenie w historii Polski – mówił Andrzej Duda, przypominając, że na terenie okupowanie Polski w czasie II wojny światowej nazistowskie Niemcy zamordowały 3 miliony obywateli polskich narodowości żydowskiej. – Zawsze będziemy o nich pamiętali – podkreślił.
Podczas spotkania w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu prezydenci wydali oświadczenia. Poniżej prezentujemy tekst przemówienia Prezydenta Izraela Reuvena Rivlina.
Szanowny Panie Prezydencie,
Polska była pierwszym krajem, który odwiedziłem po objęciu stanowiska Prezydenta Izraela. Brałem wówczas udział w otwarciu Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Podczas tego niezwykłego wydarzenia powiedziałem, że jako Żydowi nieposiadającemu polskich korzeni, nazwa Pańskiego kraju wywołuje we mnie wzruszenie i tęsknotę.
Dziś, 75 lat od wybuchu powstania w getcie warszawskim i 70 od powstania Państwa Izrael, przyjechałem tu, aby razem z Panem, ocalonymi z Zagłady i dowódcami sił bezpieczeństwa Izraela uczestniczyć w Marszu Żywych.
Polska jest miejscem, w którym narodziła się dusza narodu żydowskiego i ku naszemu ogromnemu smutkowi, stała się też największym żydowskim cmentarzem. Nie da się wymazać tak bogatej, ale równocześnie tak bolesnej historii.
Izrael przygląda się z zainteresowaniem toczącej się w Polsce dyskusji akademickiej i politycznej na temat pamięci i odpowiedzialności. Mamy wiele szacunku dla tej dyskusji i rachunku sumienia, którego już dokonało polskie społeczeństwo. Ale jest też zdecydowana niezgoda, o której już rozmawialiśmy.
Właśnie ze względu na szczególną więź Żydów z Polską, oczekujemy, że Polska będzie nadal chroniła nieskrępowane i dogłębne badania nad wydarzeniami z okresu Holokaustu. Taka była nasza dotychczasowa umowa i tak powinno pozostać.
Na przywódcach państwa spoczywa obowiązek kształtowania przyszłości. Na historykach spoczywa odpowiedzialność badania przeszłości. Jedni nie powinni wchodzić w kompetencje drugich.
Szanowni Państwo, jeśli jest coś ważniejszego niż badanie przeszłości, to jest to kształtowanie przyszłości. A kształtowanie przyszłości odbywa się za pośrednictwem edukacji. Współpraca między Polską a Izraelem, i światem żydowskim w ogóle, w zakresie upamiętniania, edukacji i badań historycznych jest sposobem na przekazanie przyszłym pokoleniom światła wiedzy o przeszłości i odpowiedzialności za nią.
Ważne jest, aby Izraelczycy i Żydzi w diasporze poznali złożoną i bogatą historię Żydów polskich. Ważne jest, aby młodzi i dorośli Polacy mieli świadomość wszystkich wydarzeń z okresu drugiej wojny światowej.
Doceniam ogromnie wsparcie Państwa Polskiego i Muzeum Auschwitz dla organizatorów Marszu Żywych. Wierzę, że znajdziemy właściwy sposób, aby kontynuować poszukiwania wspólnego punktu widzenia na pamięć polsko-żydowską i prowadzenie wspólnych badań i działań edukacyjnych dla dobra kolejnych pokoleń.