Van 1 tot en met 20 maart is de tentoonstelling Beyond Duty in het Atrium Den Haag te zien.
De tentoonstelling gaat over diplomaten die tijdens de Holocaust, soms tegen de wil van hun eigen regering in, Joden hebben gered door het verstrekken van paspoorten of visa. Zij zijn door Yad Vashem, het Holocaust herdenkingscentrum in Jeruzalem, erkend als Rechtvaardigen onder de Volkeren. Dit is de enige onderscheiding die wordt toegekend door de staat Israël.
Jan ZwartendijkTerwijl landen van de vrije wereld terughoudend waren om Joodse vluchtelingen te helpen en terwijl de meeste diplomaten zich hielden aan de standaardprocedures, begreep een enkeling dat buitengewone tijden vragen om buitengewone daden. Zij waren bereid om in strijd met het beleid van hun regering te handelen.
Zo was er ook een Nederlandse diplomaat die zijn leven in de waagschaal stelde: Jan Zwartendijk. Hij was in juli 1940 Philips-vertegenwoordiger in Litouwen en werd gevraagd de Nederlandse consul in Kovno te vervangen. Joden die die probeerden om Litouwen te verlaten, moesten aantonen dat zij een door de Sovjet-Unie goedgekeurde reisbestemming hadden. Toen zij ontdekten dat voor de Nederlandse kolonie Curaçao geen visum nodig was, wendden zij zich tot Zwartendijk en vroegen hem dit in hun reisdocument schriftelijk te bevestigen. Van 23 juli tot 3 augustus 1940 lukte het Zwartendijk om 1.200 tot 1.400 reisdocumenten te verstrekken.
Dankbaarheid
Het is een van de belangrijkste taken van Yad Vashem om de dankbaarheid van de staat Israël en het Joodse volk over te brengen aan degenen die hun leven hebben gewaagd door het redden van Joden tijdens de Holocaust. Deze bijzondere verhalen zijn vastgelegd door Yad Vashem om voor eeuwig te worden bewaard en de rechtvaardigen worden herdacht op de Mount of Remembrance in Jeruzalem.
De expositie Beyond Duty vertelt het bijzondere verhaal van Jan Zwartendijk en andere diplomatieke helden, die zich realiseerden dat zij onmogelijk konden doorgaan met hun beroepsmatige routine. Zij kozen ervoor om tegen hun meerderen in te gaan en indien nodig de consequenties te aanvaarden.