Συναντήσαμε την πρέσβειρα του Ισραήλ, Ιρίτ Μπεν-Άμπα, στο γραφείο της στο Ψυχικό. Ήταν η επόμενη ημέρα μετά το χτύπημα στο Βερολίνο και τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Αγκυρα. Λίγες ημέρες πριν, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο πρόεδρος  της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης είχαν επισκεφτεί τα Ιεροσόλυμα για τη δεύτερη Σύνοδο Κορυφής με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Η κυρία Μπεν-Αμπα βρίσκεται περισσότερο από δύο χρόνια στην Αθήνα. Πριν επιδώσει διαπιστευτήρια στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Οκτώβριο του 2014, είχε ασχοληθείμε θέματα Διεθνούς Οικονομικής Συνεργασίας. Ετσι είναι από τους διπλωμάτες που έχουν εργαστεί σε μια κρίσιμη καμπή σύσφιγξης των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, ενώ έχει συμμετάσχει στην προετοιμασία των δύο Συνόδων Ελλάδας - Ισραήλ - Κύπρου.

Η συζήτηση ξεκίνησε με θέμα τα δραματικά γεγονότα στο Βερολίνο και στην Αγκυρα και γρήγορα πέρασε στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών εντός του νέου διεθνούς περιβάλλοντος που βρίσκεται υπό διαμόρφωση, με αφορμή τη συνάντηση στα Ιεροσόλυμα.

«Ηταν η δεύτερη συνάντηση μέσα σε έναν χρόνο, και αυτό είναι επίσης πολύ σημαντικό. Νομίζω ότι σιγά-σιγά χτίζουμε τη συνεργασία των τριών χωρών. Δεν μπορείς να χτίσεις μια συνεργασία μέσα σε έναν χρόνο, τη χτίζεις στο μέλλον. Χρειάζεται να δεις τα κοινά ενδιαφέροντα», υπογράμμισε,κληθείσα να περιγράψει το γενικό συμπέρασμα από την Τριμερή, και πρόσθεσε: «Πρέπει να δημιουργήσουμε μια βάση θεμάτων συνεργασίας. Είμαστε σε αυτό το σημείο».

Οι σχέσεις Ελλάδας - Ισραήλ - Κύπρου, ιδίως μετά την αποστολή βοήθειας στις πρόσφατες πυρκαγιές που έπληξαν το Ισραήλ, βρίσκονται ενδεχομένως στο καλύτερο σημείο τους, εδώ και πολλά χρόνια. Φυσικά σε αυτή την εξέλιξη

καθοριστικής σημασίας είναι το θέμα της ενέργειας. Η κυρία Μπεν-Αμπα σημειώνει σχετικά: «Πρώτα απ’ όλα αυτό που μπορώ να πω είναι πως ο διάλογος ανάμεσα στους ηγέτες είναι πολύ καλός. Υπάρχει μια καλή συνεργασία ανάμεσα στους τρεις. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Επειτα εμείς κοιτάζουμε τα θέματα και αναμφίβολα συζητάμε τα ενεργειακά, τα οποία γίνονται όλο και πιο ενδιαφέροντα, με όλο και μεγαλύτερη αξία. Η ενέργεια αναμφίβολα είναι ένα πολύ βασικό θέμα. Το περιβάλλον επίσης, εμείς βρήκαμε πολλά πράγματα να συζητήσουμε σχετικά με τη ρύπανση στη Μεσόγειο Θάλασσα και την ανακύκλωση της παραγωγής του ελαιολάδου». Για την Αθήνα και τη Λευκωσία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εξέλιξη σχετικά με την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου East- Med, ο οποίος θα περνάει από την Κύπρο και, μέσω Ελλάδας, θα συνδέεται με την Ιταλία. Η κυρία Μπεν-Αμπα μάς επισήμανε πως η Σύνοδος της Ιερουσαλήμ εστίασε στον αγωγό East-Med. Παρατηρεί πως υπάρχουν οι προθέσεις να προ χωρήσει αυτό το σχέδιο, ωστόσο συμπληρώνει πως «παραμένει ένα πολύπλοκο σχέδιο, ακριβό, και θα πάρει χρόνο». Πάντως οι τρεις ηγέτες εξέφρασαν το ενδιαφέρον να συνεχιστούν οι σχετικές συζητήσεις, κάτι που καταγράφηκε και στη Διακήρυξη που υπέγραψαν. Αναφορικά με το «ανταγωνιστικό» σχέδιο για τον αγωγό που θα περνάει από την Τουρκία, η πρέσβειρα του Ισραήλ σημειώνει πως και αυτός είναι ένας αγωγός που δεν είναι εύκολο να κατασκευαστεί. Σε αυτό το σημείο αναφέρει τρεις λόγους που σχετικά με αυτόν τον αγωγό παρουσιάζονται δυσκολίες: ο πρώτος λόγος σχετίζεται με τις προθέσεις του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο δεύτερος με το Κυπριακό και τις διαπραγματεύσεις που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη και το τρίτος έχει σχέση με την αιγυπτιακή συμμετοχή. Σε κάθε περίπτωση η κυρία Μπεν-Αμπα σημειώνει πως «όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι. Δεν είναι ότι προτιμάμε κάποια και όχι τις άλλες. Πάντως, νομίζω πως ο East-Medέχει μπει πολύ ψηλά στην ατζέντα».

Η Ιρίτ Μπεν-Αμπα στη συζήτηση που είχαμε έκανε ειδική αναφορά στη δημιουργία Κοινού Κέντρου Επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση έκτακτων συνθηκών, μια ιδέα που ήλθε από την πλευρά του Ισραηλινού πρωθυπουργού. Ετσι το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσουν ασκήσεις μεταξύ των τριών χωρών, οι οποίες, όπως επεσήμανε και η Ισραηλινή πρέσβειρα, δεν θα αφορούν μόνο πυρκαγιές.Πάντως σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως η Αθήνα δέχθηκε με ικανοποίηση την εν λόγω πρωτοβουλία και για έναν ακόμα λόγο. Στο κείμενο της Διακήρυξης έχει διατυπωθεί πως οι κοινές ασκήσεις έρευνας και διάσωσης θα πραγματοποιηθούν «σε συμφωνία με τις προβλέψεις των σχετικών εν ισχύι συμφωνιών που έχουν συναφθεί μεταξύ της Κύπρου και του Ισραήλ και της Κύπρου με την Ελλάδα, σε συμφωνία με τις προβλέψεις του Διεθνούς Ναυτικού Δικαίου». Οπως ερμηνεύεται, η συγκεκριμένη αναφορά αποτελεί μια έμμεση αναγνώριση από την πλευρά του Ισραήλ της πάγιας ελληνικής άποψης ότι οι θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας και Κύπρου εφάπτονται. Ετσι, ελληνικές διπλωματικές πηγές εξέφραζαν την πεποίθηση ότι, πέραν όλων των άλλων, και από αυτό το σημείο καταδεικνύεται πως η πορεία των σχέσεων έχει μπει σε μια νέα τροχιά. Επιπλέον, ένα ακόμα θέμα που βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων μεταξύ των τριών χωρών είναι και αυτό της συνεργασίας της ελληνικής και κυπριακής Διασποράς με αυτή του Ισραήλ. Σχετικά με τον διάλογο που έχει ανοίξει η κυρία Μπεν-Αμπα σημειώνει εν τούτοις πως «αυτός λαμβάνει χώρα για πολλά-πολλά χρόνια, ιδίως στις ΗΠΑ. Είναι μια καλή συζήτηση, αλλά δεν υπάρχει κάτι πολύ χειροπιαστό». Εκτίμησε ότι οι ηγέτες στα Ιεροσόλυμα συζήτησαν το πώς θα ενταθεί αυτός ο διάλογος. Η πρέσβειρα του Ισραήλ σημειώνει ότι έχει προγραμματιστεί συζήτηση για τα θέματα Διασποράς μεταξύ των τριών χωρών, Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου, και μερικά από αυτά τα θέματα αφορούν την εκπαίδευση γύρω από τις θρησκείες -και όχι μόνο-, αλλά και για θέματα αναφορικά με την ιστορία, τη γλώσσα και τον πολιτισμό.

Η κυρία Μπεν-Αμπα κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας κλήθηκε να σχολιάσει και τα γεγονότα της προηγούμενης ημέρας από τη συνάντησή μας, δηλαδή το χτύπημα στο Βερολίνο και τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Αγκυρα. Οπως ανέφερε, «είναι δύο διαφορετικά περιστατικά - στην Τουρκία σχετίζεται με τη στρατηγική στο Χαλέπι». Πρόσθεσε ακόμη πως τα δύο περιστατικά έχουν διαφορετικές αιτίες, ωστόσο σχετίζονται με τη γενική κατάσταση που έχει δημιουργήσει η προσφυγική κρίση.

Τι προβλέπει όμως ότι θα γίνει από εδώ και πέρα; «Αυτό θα συνεχιστεί. Δεν θα σταματήσει», μας λέει και εξηγεί:

«Διότι όταν οι άνθρωποι ενεργούν μεμονωμένα είναι πολύ δύσκολο, ακόμα και για την καλύτερη υπηρεσία πληροφοριών στον κόσμο, να τους εντοπίσει. Εμείς το έχουμε δει αυτό στο Ισραήλ. Μέχρι και πριν από λίγους μήνες είχαμε μια ανησυχητική τρομοκρατική δραστηριότητα από μεμονωμένα άτομα. Πολλές γυναίκες, πολλοί νέοι, ακόμα και παιδιά

δεκατριών και δώδεκα ετών. Είναι πολύ δύσκολο να βρεις αυτούς τους ανθρώπους». Σε ό,τι αφορά τον ρόλο του Ισραήλ σε αυτό το περιβάλλον, τονίζει: «Εχουμε εμπειρία σαράντα - πενήντα ετών σε αυτό. Ετσι μπορούμε να τη φέρουμε στο τραπέζι, αν μας ζητηθεί, και μας ζητείται συχνά από υπηρεσίες πληροφοριών στην Ευρώπη. Πώς το Ισραήλ κατάφερε να αγωνιστεί κατάn της τρομοκρατίας;». Απαντώντας στην ίδια ερώτηση, σημειώνει ακόμα: «Αυτά τα επεισόδια με τα αυτοκίνητα που πέφτουν πάνω σε ένα πλήθος ανθρώπων τα είδαμε και στο Ισραήλ επίσης, σε σταθμούς λεωφορείων, σε σταθμούς τρένων, να επιχειρούν κατά ανθρώπων. Εμείς μπορούμε να μοιραστούμε την εμπειρία μας σχετικά με το προφίλ αυτών των τρομοκρατών, τα οποία υπάρχουν συνήθως. Δεν είναι εύκολο, είναι πολύ δύσκολο». Βέβαια, αναφορικά με τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη υπογραμμίζει πως τα προφίλ των δυνητικών τρομοκρατών είναι πολύ διαφορετικά και δηλώνει: «Νομίζω ότι σιγά-σιγά θα δούμε οι Ευρωπαίοι να αρχίσουν να καταλαβαίνουν, διότι αυτοί πρέπει να πάρουν πολλά μέτρα. Οι επιθέσεις δεν πρόκειται να σταματήσουν, δεν θα εξαφανιστούν. Χρειάζεται περισσότερη πληροφόρηση». Σε αυτό το σημείο θέτει το θέμα των ευρωπαϊκών κανόνων σε ό,τι αφορά τη συζήτηση που έχει ανοίξει ανάμεσα στο διακύβευμα της ασφάλειας και σε εκείνο της δημοκρατίας: «Ενα πράγμα που παραμένει δύσκολο για την Ευρώπη είναι οι πολλοί κανόνες», σημειώνει. Πάντως για τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις εντός αυτού του πλαισίου, η κυρία Μπεν-Αμπα αναφέρει: «Εχουμε ήδη έναν καλό διάλογο. Εχουμε ανταλλάξει απόψεις». Υπενθυμίζει ότι στην Ιερουσαλήμ συμφωνήθηκε να συνεχιστεί ο διάλογος περί ασφάλειας ανάμεσα στις τρεις χώρες, στη Λευκωσία, τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο. Οπως σημειώνει, θα είναι η πρώτη φορά που θα γίνει αυτό και η ατζέντα θα είναι πολύ μεγάλη. Τέλος, η κυρία Μπεν-Αμπα ανέφερε πως ήδη υπάρχουν ελληνικές συμμετοχές σε σεμινάρια που πραγματοποιούνται στο Ισραήλ για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.