Położenie
Izrael jest położony na Bliskim Wschodzie i rozciąga się wzdłuż wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego. Graniczy z Libanem, Syrią, Jordanią i Egiptem. Tutaj stykają się trzy kontynenty: Europa, Azja i Afryka.
Kliknij na mapę aby powiększyć
Map of Israel - © Carta, Jerusalem 2006
Geografia
Izrael jest krajem długim i wąskim. Jego długość wynosi około 470 km, a szerokość w najszerszym miejscu ok. 135 km.
Choć jego rozmiary są niewielkie, w Izraelu można odnaleźć różnorodne elementy topograficzne całego kontynentu, począwszy od porośniętych lasami regionów górskich i bujnych, zielonych dolin po górzyste tereny pustynne, od nadmorskiej równiny po podzwrotnikowy obszar Doliny Jordańskiej i Morza Martwego, najniżej położonego punktu na ziemi. Około połowę obszaru kraju obejmuje półpustynia.
Klimat
Izrael jest krajem, w którym często świeci słońce. Pora deszczowa trwa od listopada do kwietnia. Całkowite roczne opady atmosferyczne sięgają od 50 do 70 cm na północy i około 2,5 cm na dalekim południu. Warunki klimatyczne w różnych regionach są bardzo zróżnicowane: gorące, wilgotne lato i łagodna, mokra zima na nadmorskiej równinie; suche, ciepłe lato i umiarkowanie zimna zima z opadami deszczu i sporadycznymi, niewielkimi opadami śniegu w rejonach górzystych, gorące, suche lato i przyjemna zima w Dolinie Jordańskiej oraz klimat półpustynny z ciepłymi bądź gorącymi dniami i chłodnymi nocami na południu.
Flora i Fauna
Bogactwo flory i fauny Izraela odzwierciedla położenie geograficzne kraju oraz jego zróżnicowaną topografię i klimat. Na obszarze kraju żyje ponad 500 gatunków ptaków, około 200 gatunków ssaków i gadów oraz rośnie 2600 gatunków roślin (w tym 150 gatunków endemicznych dla Izraela). W Izraelu utworzono ponad 150 rezerwatów przyrody i 65 parków narodowych obejmujących obszar blisko 1000 km kwadratowych.
Woda
Niedostatek wody w regionie jest powodem, dla którego podejmowane są intensywne próby jak największego wykorzystania dostępnych zasobów, a także poszukiwania nowych. W 1960 roku źródła wody słodkiej w Izraelu połączono w zintegrowaną sieć, której główna arteria, Narodowy System Wodny dostarcza wodę z północnej i centralnej części kraju do półpustynnego południa. Istniejące projekty mające na celu wykorzystanie nowych źródeł obejmują zasiewanie chmur, recykling ścieków wodnych oraz odsalanie wody morskiej.
Populacja
Izrael jest krajem imigrantów. Od momentu utworzenia w 1948 roku populacja Izraela wzrosła prawie dziesięciokrotnie. Mieszkańcy kraju w liczbie 7,8 miliona tworzą zróżnicowaną mozaikę narodowości, stylów życia, religii, kultur oraz tradycji. Obecnie Żydzi stanowią około 75,4% populacji kraju, a obywatele kraju pochodzenia innego niż żydowskie, głównie arabowie (20,5%), stanowią około 24,6% populacji.
Styl życia
Około 92% mieszkańców Izraela mieszka w około 200 centrach miejskich, z których część znajduje się w starożytnych, historycznych miejscach. Około 5% obywateli kraju jest członkami unikalnych spółdzielczych gospodarstw rolnych – kibuców i moszawów.
Główne miasta
Jerozolima, stolica Izraela (788 100 mieszkańców) stanowiła centrum żydowskiego życia narodowego i duchowego od czasów, kiedy król Dawid uczynił ją stolicą swojego królestwa około 3000 lat temu. Obecnie jest to dobrze prosperująca, tętniąca życiem metropolia, siedziba rządu i największe miasto w Izraelu.
Tel Awiv-Yafo (404 300 mieszkańców), założone w 1909 roku jako pierwsze współczesne, żydowskie miasto, jest dziś przemysłowym, handlowym, finansowym i kulturalnym centrum kraju.
Hajfa (268 200 mieszkańców), znany kurort nadmorski, jest głównym portem Morza Śródziemnego oraz przemysłowym i handlowym centrum północnego Izraela.
Beer Szewa (195 400 mieszkańców), określana w Biblii jako siedziba patriarchów, jest obecnie największym ośrodkiem miejskim na południu. Świadczone są w niej usługi w zakresie administracji, ekonomii, ochrony zdrowia, edukacji i kultury dla całej południowej części kraju.
Ustrój polityczny
Izrael jest krajem demokracji parlamentarnej reprezentowanej przez władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Na czele kraju stoi prezydent, który pełni funkcje głównie reprezentatywne i formalne. Urząd prezydenta jest symbolem jedności i suwerenności państwa. Kneset, pełniący w Izraelu władzę ustawodawczą, to jednoizbowy parlament, który stanowi 120 deputowanych, obradujący podczas sesji plenarnych oraz w ramach 12 komisji stałych. Członkowie Knesetu są wybierani w krajowych wyborach na 4-letnią kadencję. Rząd (rada ministrów) zajmuje się sprawami wewnętrznymi i zagranicznymi. Na jego czele stoi premier. Rząd odpowiada zbiorowo przed parlamentem.
Edukacja i nauka
Obowiązek szkolny obejmuje dzieci i młodzież od 5. do 18. roku życia. Prawie wszystkie dzieci w wieku trzech i czterech lat uczestniczą w programach przygotowania przedszkolnego.
Szkolnictwo wyższe w Izraelu obejmuje uniwersytety, które oferują szeroki wachlarz przedmiotów ścisłych i humanistycznych oraz zajmują się badaniami, kolegia oferujące kursy akademickie, a także szkoły zawodowe. Wysoki poziom prowadzonych badań naukowych i rozwoju kompensuje brak zasobów naturalnych kraju.
Opieka zdrowotna
Ustawa National Health Insurance Law, która weszła w życie w styczniu 1995 roku, gwarantuje koszyk usług medycznych, w tym opiekę szpitalną, wszystkim obywatelom Izraela. Świadczeniem usług medycznych zajmują się cztery instytucje ochrony zdrowia.
Średnia długość życia wynosi 83,4 lat dla kobiet i 79,7 dla mężczyzn. Wskaźnik umieralności niemowląt wynosi 4,0 na 1000 urodzeń. Stosunek liczby lekarzy do liczby obywateli kraju oraz liczba lekarzy specjalistów są na poziomie krajów rozwiniętych.
Opieka społeczna
System opieki społecznej jest oparty na legislacji zapewniającej ochronę pracowników oraz szeroki wachlarz świadczeń socjalnych, w tym opiekę nad osobami starszymi, wsparcie dla rodziców samotnie wychowujących dzieci, programy dla dzieci i młodzieży, agencje adopcyjne oraz profilaktykę i leczenie alkoholizmu oraz narkomanii.
National Insurance Institute gwarantuje wszystkim mieszkańcom kraju posiadającym prawo stałego pobytu (także niebędącym obywatelami kraju) liczne świadczenia, w tym ubezpieczenia dla bezrobotnych, emerytury, świadczenia dla rodziny zmarłego, zasiłki macierzyńskie, zasiłki na dzieci, zasiłki dla osób o niskich dochodach i inne.
Gospodarka
(Centralne Biuro Statystyczne 2011)
| PKB |
217 mld dolarów
(28 500 dolarów per capita) |
| Eksport towarów i usług |
58,4 mld dolarów
|
Import towarów i usług
|
|
59,2 mld dolarów
|
Przemysł
Przemysł Izraela skupia się na wytwarzaniu produktów o dużej wartości dodanej opartych w głównej mierze na innowacjach technologicznych. Należą do nich: medyczny sprzęt elektroniczny, sprzęt i oprogramowanie komputerowe, produkty dla branży agrotechnologicznej i telekomunikacyjnej, produkcji energii słonecznej, przetwarzania żywności oraz substancje wysokowartościowe.
Rolnictwo
Israel's agricultural successes jest wynikiem długotrwałej walki z niesprzyjającymi warunkami oraz maksymalnego wykorzystania niewielkiej ilości wody i ziemi uprawnej. Obecnie przemysł rolniczy dostarcza około 2,4% PKB i stanowi 2% eksportu. Izrael zaspokaja swoje zapotrzebowanie na produkty żywnościowe w 93%. Kraj importuje zboże, ziarna roślin oleistych, mięso, kawę, kakao i cukier, co jest równoważone przez szeroką gamę eksportowanych produktów rolnictwa.
Handel zagraniczny
Izrael prowadzi handel wymienny z krajami na sześciu kontynentach. Około 48% eksportu i 32% importu stanowi handel z krajami Europy, którego rozkwit zapewniło podpisanie z Unią Europejską umowy gwarantującej wolny handel (w 1975 roku). Podobną umowę Izrael podpisał z USA (w 1985 roku), handel z którym stanowi 12% importu Izraela i 35% eksportu.
Kultura
Tysiąc lat historii, mozaika Żydów z ponad 70 krajów, społeczeństwo złożone z koegzystujących, wielonarodowych wspólnot oraz niekończący się napływ informacji z całego świata za pośrednictwem telewizji satelitarnej i kablowej przyczyniły się do rozwoju kultury izraelskiej, która odzwierciedla zróżnicowanie mieszkańców kraju pragnących stworzyć własną, wspólną tożsamość. Oferowane dziedziny sztuki są tak zróżnicowane, jak mieszkańcy tego kraju. Obejmują literaturę, teatry, koncerty, programy radiowe i telewizyjne, rozrywkę, muzea i galerie mogące zaspokoić wszelakie gusta i zainteresowania.
Oficjalne języki to hebrajski i arabski, jednak na ulicach miast można usłyszeć wiele innych języków. Język hebrajski, będący językiem Biblii długo zakazanym w liturgii i literaturze, został przywrócony sto lat temu wraz z odnowieniem życia żydowskiego na tej ziemi.